Gods and Generals

Onlangs ben ik eens goed voor de film gaan zitten en heb er 3,5 uur lang van genoten. Op het soms wat magere acteerwerk na was het een prima film, al hadden de huislijke scenes wel wat korter gekund en was het soms lastig om de verschillende legerkorpsen met hun tientallen generaals uit elkaar te houden. Sterk aan de film is dat het verhaal vooral vanuit de zuidelijke (Virginia) invalshoek werd verteld en dat beide legers dachten God aan hun kant te hebben en ook de morele dilemma's die in de film aan de orde kwamen.
De muziek in deze film (want daar gaat het hier natuurlijk om) kwam erg goed tot z'n recht, vooral in sommige dramatische gedeelten van de film, waarin de film zonder omgevingsgeluid doorspeelde en alleen de prachtige muziek het drama op het scherm intens begeleidde. Indrukwekkend.

Die muziek is vooral van de hand van John Frizzell en in mindere mate van Randy Edelman. Waar Frizzell toen vooral bekend was van horrorachtige filmmuziek, had Edelman z'n sporen al ruimschoots verdiend door het middelste deel van dit 3-delige epos over de Amerikaanse burgeroorlog, Gettysburg, van eveneens geweldige muziek voorzien te hebben. De film Gettysburg (duurt 4 uur) is gemaakt in 1993, dus 10 jaar eerder. (Het derde deel heet overigens Last Full Measure en is het minst bekend.)

Frizzell heeft z'n horroreffecten duidelijk thuis gelaten, want de score is een heerlijke grootse orkestrale beleving met prachtige lyrische melodieën en bijzonder mooie orkestraties. Dit geldt ook voor de tracks die Edelman voor z'n rekening heeft genomen.
Qua stijl dringt de vergelijking met Edelman's Gettysburg zich zeker op, mede omdat deze film in dezelfde reeks past. In ieder geval zijn beide scores even melodieus, met vergelijkbare kenmerken als heroïsch, patriottisch en dramatisch. Beide zijn ook orkestraal, maar Edelman pastte in Gettysburg vaak duidelijk hoorbaar de synthesizer toe, terwijl Gods And Generals volledig orkestraal is. Dat is zeker een pluspunt en geeft deze score een mooie en natuurlijke klank.
Bij Gettysburg speelde het budget voor de muziek Edelman duidelijk parten, bij Gods And Generals hadden beide componisten hier gelukkig geen last van. Ze konden voluit gebruik maken van een groot orkest, goede solo spelers en een compleet koor. Vooral violist Mark O'Connor raakt een gevoelige snaar in sommige tracks. Maar ook weet hij bepaalde tracks een Ierse klank te geven met die bekende specifieke klanksprongetjes uit de Keltische keuken. Ook doedelzakken spelen in sommige tracks een grote rol, die filmisch horen bij de aanvallen en verdediging door de Ierse garde.
De score kent een grote variatie aan intensiteit in de tracks. Een aantal tracks zijn groots aangepakt, met vol orkest en meeslepende koorklanken, andere zijn veel intiemer en raken vaak een gevoelige snaar, vooral als je vanuit de film weet bij welke scenes die muziek hoort. Met name meer naar het einde van de score komen deze tracks goed uit de verf. Zowel Edelman als Frizzell passen dan meer solo-instrumenten toe, zoals viool, cello of piano.
De enige vreemde eend in de bijt is de track 'VMI will be heard from today' (waarbij VMI staat voor Virginia Military Institution). Dit is een grootschalige en vooral chaotische track, waarbij het grote koor bijna atonaal het orkest overstemt, bij de muzikale ondersteuning voor de scene waarbij het zuidelijke leger een aanval begint op een noordelijk legerkamp in rust, en de chaos die dan ontstaat. In de film gaat de muziek al snel over van chaos in meeslepende dramatische muziek, terwijl die op het score-album helaas alleen de chaotische cue bevat. En die cue is bijna het enige muzikale moment in de film en op de score dat de muziek niet aansprekend klinkt.

De muziek in de film en op dit score-album is erg evenwichtig, met een aantal prachtige thema's, die steeds terugkeren in de tracks. Met steeds verschillende instrumentaties en dynamiek is het hele album een geweldige muzikale ervaring, die je de film bijna laat herbeleven. De muziek is dramatisch prachtig en soms zelfs indrukwekkend, zowel in de groots orkestrale tracks als in de rustige emotionelere tracks.

Score-album en film openen met het prachtige en licht Iers getinte Going Home van Mary Fahl. De song klinkt als een soort hymne tijdens de openingcredits. De andere song is van Bob Dylan tijdens de aftiteling. Deze laatste is een fraaie Dylan-song, die ruim acht minuten duurt, maar mocht je hier juist niet van houden dan is dat toch wel erg lang.
Al met al komt de waardering zo op niet minder dan 98 uit 100 voor deze geweldige symfonische score van John Frizzell en Randy Edelman.